kız bayan kadın çelişkisi

/ 2

hislerime tercüman olan başlıktır. değinilmemiş olansa, kadın dediğinde ne o öyle daha kızım ben tepkilerine maruz kalındığında eeee ne desem beğenmiyorsun ne yapmak lazım sorusu yöneltilir. Son noktayı Basketbol Federasyonu koymuştur ve Türkiye Bayan Basketbol Birinci Ligi'nin adı Türkiye Kadın Basketol Birinci ligi olarak değiştirilmiştir. Buna güvenerek 'kadın' demeyi tercih ediyorum.

(vinsanity15 ?, 14.04.2011 02:09)

(bkz: hatun)

(pphhooeebbuuss ?, 14.04.2011 14:34)

nihat doğan tarafından sonlandırılan çelişkidir. (bkz: no woman no cry) için (bkz: ağlamayana garı yok)

(yoldan gecen okuze bakan tren ?, 14.04.2011 15:25)

cinsiyet ayrımını kadın-erkek şeklinde yaptığımız için çelişkiye düşülmesi gereken bir durum değildir aslında biyolojik olarak eril-dişi kavramını erkek-kadın kavramları karşılar .kız kadın ayrımında ise bakire yada değil gibi saçma bir ayrıma tabii tutulma söz konusudur . istenildiği kadar bayan kelimesini kibarlık olsun diye kullanıyoruz denilse de de kadın demek ayıp bie şeymiş gibi böyle bir zihniyet var ve oldukça yalnış bu kadını toplumda cinsiyetsizleştirmeye kadar götürmekte .kadın kelimesi mesela yolda seslenirken kulak tırmalıyo denilebilir lakin bayan kadını karşıladığı kadar hanımefendi kelimesini de karşılar bir kadın erkeğe seslenirken bayım diye değil beyefendi diye seslenir dolayısıyla kadına da bu noktada hanımefendi demek daha makuldür. yani kadına olduğu gibi seslenilmeli "kadın" olarak !

(kisisel ekinoks ?, 16.04.2011 00:29 ~ 17.09.2011 00:00)

toplumda ciddi şekilde irdelenmesi gereken bir konu. kadınlara neden bayan denilmemesi gerektiğinin cevabını aşağıdaki yazıda bulabilirsiniz. gayet güzel anlatılmış.

--spoiler--
ülkemizde yok tabi ama, dünyanın çeşitli ülkelerindeki okullarda cinsellikle ilgili eğitimler verilmekte. bazı şanslı yerleşim birimleri cinselliği sadece seksten ibaret algılamadıkları için böyle şeylerin insanlara öğretilmesi, mini mini birler, çalışkan ikiler arasında konuşulması son derece normal tabi.

bu derslerin eksikliği ve ülkemizde bu konunun tamamen bir tabu olarak kalmasının hem kişiler arasındaki özel ilişkilerde hem de toplumsal ilişkilerde sorunlara yol açtığını benim burada söylememe gerek yok, zaten her gün ulusal gazetelerin üçüncü sayfalarında kadın-erkek ilişkilerinin iç yüzünü gösteren çeşitli haberlerle karşılaşıyoruz.

erkeklerin kadınlar üstünde tahakküm kurma çabaları ve kimi zaman bu uğurda giriştikleri aksiyonlar yukarıda bahsettiğim şekilde fiili olabildiği gibi, aynı zamanda sözlü de olabiliyor. tabi ki abartmak istemiyorum ama kadın-erkek ilişkilerinin tarzını belirleyen en önemli faktörlerden birisi de kullanılan dil ve bu aralar kullanımı fazlaca yaygın olan “bayan” sözcüğü ki kelimenin “baymayan bayan” şeklindeki esprilere konu olduğunu görmek bile yeterince kederli.

aslında olay son derece basit. şimdi dünyada iki tane cinsiyet bulunuyor. bunlardan bir tanesi kadın bir tanesi de erkek. bu kadar yani. yolda gördüğünüz, iş yerinde birlikte çalıştığınız kişiler, sınıf arkadaşlarınız, akrabalarınız, komşunuz erkekse ve siz ona erkek derken başka bir kelimeye ihtiyaç duymuyorsanız, işte aynı kişiler kadın olduğunda da onlara “kadın” derken başka bir kelimeye ihtiyaç duymamalısınız, her ne kadar toplumun dayatmaları sizi fazlasıyla aksi yönde ikna etmeye çalışsa da.

bayan kelimesinin toplumda bu kadar sık kullanılmasının en önemli nedeni tabi ki en az kadın kelimesi kadar tabulaştırılmış olan bekaret. kadın birine kadın diyemiyoruz çünkü eğer bakireyse ona kadın demek çok büyük bir hakaret tabi. sevişmek de günah olmuş ya, daha ben ne diyeyim yani. kelimenin bu kadar popüler ve kurtarıcı olmasının bir diğer sebebi de kadın kelimesine yüklenen negatif anlam elbette. “kadın” dendiği zaman sanki o kişinin dişil özelliklerinin altı çizilmiş, seksapelitesi vurgulanmış, karşı tarafa aşağılayıcı, alçaltıcı bir anlam yüklenmiş gibi bir düşünce oluşuyor boş ve anlamsız yere. kadına kadın demek o özelliklerin altını çizmemiş olduğu gibi, çizse bile ne olur ki diye sormak istiyor deli gönül. seksi olmak suç mu ki? ayıp mı ki? yoksa her ikisi birden mi?

toplumda bayan kelimesinin bu kadar yaygın olarak kullanılması kadınların cinsiyetlerine ve olası cinsel aktivitelerine hiçbir vurgu yapmamayı amaçlayan bağnaz bir zihniyetin ürünü. kadınlar sevmez, sevilmez, arzulamaz, dokunmaz, sadece nefes alırlar çünkü. kadınların bu versiyonuna da bizler toplumda bayan deriz. i̇ki ayaklı, iki elli, aynı insan formunda ama cinsiyeti olmayan cinsiyetler yaratırız. cinsiyetsiz cinsiyetler. alın size yeni bir tür: bayanlar. darwin şu an mezarında ters dönmüş bile olabilir.

beni bir kadın olarak en çok şaşırtan nokta ise hadi erkekleri geçtim, başka başka kadınların da bu kullanıma ortak olduğunu görmek. karşı cinsimizden destek umudunu keseli zaten çok uzun bir zaman oldu, o yüzden beklentimizin de sıfırlanmış olması son derece normal ama kadının kadına yaptığını, daha doğrusu yapmadığını, insan insana yapmıyor. ne kadar kıskanırsan kıskan, imrenirsen imren, özenirsen özen, çatşarsan çatla, kırma, dökme yıkma hemcinsinle arandaki bağları. seni başkalarından koruyacak olan er ya da geç yine o olacak çünkü.

erkekler kadınlara göre çok daha kolay bir şekilde kolektif bilinç oluşturabiliyorlar. o yüzden takım oyunlarında erkekler kadınlardan daha başarılı, o yüzden 5 tane erkek toplanıp bir kadına tecavüz edebiliyor ama ben hiç 10 kişi bir araya gelip bir erkeği taciz eden bir kadın grubu duymadım. zevkli de olabilirdi aslında, keşke bir yerlerden teklif gelse de eğlensek.

benim şahsi kanaatim bir kadına bayan demek, cümlenin alt kodlarında, tam olarak “şimdi ben bilemem tabi sen daha önce kimseyle seviştin mi, o yüzden kız mıdır kadın mıdır çelişkisine hiç girmeden sana doğrudan bayan diyorum ki sana kız diyerek çocuk muamelesi, kadın diyerek de mal muamelesi yapmış olmayayım. senin de bir gururun var.”

evet, çok haklısın, benim de bir gururum var ama gururumun yanında bir de cinsiyetim var. hem de en az senin kadar büyük bir gururla taşıdığım cinsiyet sevgili über mal. o yüzden bence en kısa zamana zihnindeki türkçe sözlüğü güncelle ve bana cinsiyetimin adıyla hitap etmeye başla. sevgiler
--spoiler--

(vokluz ?, 28.08.2011 01:45)

(bkz: gülriz uygur)

(taniyor olabileceginiz kisi ?, 28.08.2011 01:53)

son zamanlarda ortaya çıkan sorun. önceden kadın diyerek konuşulunca ne kadarda kaba denirdi. şimdi dişiler kendilerine kadın denilmesini istiyorlar.bu soruna kızın karıştırılması daha bir abes durum zira 40 yaşında birine sırf bakire diye kız demek,18 yaşındaki bekara kadın demek kadar komik olur zannımca.son bikaç yıl öncesine kadar bu konuda rahatsızlığı olmayan hemcinslerimin neden sözleşmiş gibi bir anda bayan değil kadın kampanyasına katıldıklarını anlamış değilim. gereksiz olduğunu düşündüğüm konudur. kız-kadın-bayan kulvarları farklıdır bence. hepsi yerinde güzeldir.

(acerimtrak ?, 28.08.2011 02:54)

medeni kanuna göre bunun bi de karı versiyonu var.

(madison ?, 28.08.2011 17:08)

eski ama güzel yazı bununla ilgili: http://www.haber7.com/hab...oktasi-bebek-bayan-mi.php
edit: tinyurl: http://tinyurl.com/3d2alaw

(cileklisakizkokusu ?, 24.09.2011 22:57 ~ 22:59)

bence nüfus cüzdanında ne yazıyorsa odur. cinsiyet: kadın. bitti işte daha neyi tartışılıyor anlamak güç. bunun belli bir yaş sınırı var mıdır? 18 yaşını geçen kız değil kadın mıdır? evlenince mi kız yerini kadına bırakır? yoksa sapık zihniyet ürünü "kızlığını kaybeden"e mi kadın denmeye başlanıyor? o zaman hiç sevişmemiş 45 yaşındaki kadın kız mıdır? tacize uğramış 13 yaşındaki kız kadın mıdır? bunların hepsi ne kadındır,ne kızdır. bu durum mide bulandırıcıdır.bu kadar şekilcilik saçma. biz erkeğizdir,siz kadınsınızdır.

(flush royale ?, 24.09.2011 23:12)

kullanılan karşıt kavrama göre değerlendirildiğinde bitecek olan çelişki.

kız x oğlan
kadın x erkek
bayan x bay
hatun x hakan
karı x koca

hayvanlar için:
dişi x erkek

(proto tipi ?, 25.09.2011 03:36)

bana nadi günalı hatırlatan başlıktır. bayan demeyi hiç sevmez, itici bulduğunu söyler ve hanım demeyi daha uygun bulurum derdi.

(parcali bulutlu ?, 25.09.2011 22:04)

(bkz: aynı bokun laciverdi)

(ccolsunbizimolsun ?, 19.06.2012 02:52)

(bkz: hanımefendi) *

(ben ve digerleri ?, 19.06.2012 12:59)

(bkz: avrat)

(6sutun ?, 19.06.2012 13:00)

şekilcilikten öteye gidemeyiştir. neden çelişki haline gelmiştir onu da anlayamamışımdır. Saygıdan dolayı bayan denilişinin altında kötü fikir aranması saçmadır. Sonuçta cinsiyetiniz kadındır.

(reiben ?, 19.06.2012 14:08)

bir süredir üzerine kafa yorduğum husustur.

bu mesele ile ilgili olarak öncelikle şu tespiti yapmak yerinde olacaktır. bu mesele feminist düşüncenin; yakın dönemde miss/mistress, mademoiselle/madame, señorita/señora gibi kadının medeni halini, yani bir psikolojik temellendirme ile bekaretini hedef aldığı fikri ile eleştirdiği birtakım hitaplar ile ilgili olarak türkiye'de vücut bulmuş bir yansımasıdır.

malumunuz olduğu üzere sözcüklerin sözlüksel karşılığının yanında ruhunu ve tam manasını esasta ön plana çıkaran bir de değer (valeur) kavramı vardır. örneğin aynı fiziksel kavramı karşılayan "kafa" ve "baş" sözcükleri "kafa kafaya", "baş başa", "başa baş" gibi kullanımlarda birbiri ile tamamen ilişkisiz anlamlar kazanabilirler. bir sözcüğün değeri kullanıldığı yer, zaman, atmosfer gibi pek çok parametreye bağlı olarak şekillenebilir. bu yüzden cinsiyeti ifade eden sözcüklerin psikolojik altyapısını değerlendirirken bu gibi kavramları da irdelemek isabetli olacaktır.

öncelikle cinsiyete dair kavramlar için türkçede -tam anlamıyla bir zıtlık ifade etmese de- birbirini karşılayan sözcüklere bir bakalım:

kadın - adam
kız - oğlan
bayan - bay
hanım - bey
dişi - erkek
dişil - eril
hatun - hakan
karı - koca
karı/avrat - herif/(kişi)

şimdi kullanımlara bakalım. istanbul türkçesinde hitap olarak kullanılan bayan ve hanım sözcüklerine, bekareti hedef alan mistress, mademoiselle, señora gibi alternatif hitapların mevcut olmadığı görülecektir. yani türkçedeki bayan ve hanım/hanımefendi gibi hitap sözcüklerinin bir cinsiyeti ve onun haiz olduğu cinsel özellikleri bastırmak üzere kullanıldığı fikri dayanaksız ve anlamsızdır. bir niteleme aracı ya da isim olarak kullanılmasına ise az sonra değineceğim.

şimdi kadın sözcüğünün tdk sözlüğündeki manasına bakalım:

1. Erişkin dişi insan, hatun, hatun kişi, zen, erkek veya adam karşıtı...

yani görünen o ki sözcüğün kavramsal karşılığından ziyade kullanımsal manasını baz alan tdk büyük türkçe sözlük de "erkek" ve "adam" sözcüklerinin ayrımını yapmakta yetersiz kalmış. burada doğru anlaşılması gereken nokta kadın ve adamın birbirlerine denk gelen cinsiyet temalı kavramlar olduğu gerçeğidir. yani "erişkin dişi insan" anlamına gelen kadın sözcüğünün tam karşıtı "erişkin erkek insan" anlamına gelen adam sözcüğüdür. bu yüzden "bayan öğrenciler x erkek öğrenciler" şeklinde bir kullanım, derdini anlatmak konusunda yeterli olsa da sadece kadınları bayan'laştırdığı için değil adamları da erkek'leştirdiği için bütünüyle hatalıdır ve bu sadece psikolojik bir eğilimden değil aynı zamanda dilsel bir yanılsamadan kaynaklanmaktadır. dolayısıyla söz konusu sözcüklerin kullanımda farklı fonksiyonları olup bunlar arasında çelişkiye düşmek gereksizdir. bununla birlikte adam sözcüğünün adem isminden gelmesi ve pek çok dilde görülen, man(ing.), homme(fr.) örneklerinde olduğu gibi hem erişkin erkek hem de -eski bir kullanım olsa da- insan sözcüklerini karşılaması bu entryde değinmeyeceğim ve sonrasına sakladığım detaylı bir mevzudur.

şimdi sözcük değerlerine yönelik perspektifi genişletmek açısından faydalı olacağını düşünerek bu sözcüklerin ingilizce karşılıklarına ve kullanımlarına dair birkaç örnek verelim:

keep on walking lady! - yürümeye devam et bayan!
hey, what's up ladies? - selam, nasılsınız bayanlar?
hi, it's mrs stone - merhaba, ben bayan stone/stone hanım
i've forgotten my homework ma'am - ödevimi unuttum efendim/hanımefendi/hocahanım/hocam

şimdi bu cümlelerde birer saygı unsuru olarak kendini gösteren bayan ve anlamdaşı sözcüklerin yerine kadın sözcüğünü kullanalım:

yürümeye devam et kadın!
selam, nasılsınız kadınlar?
merhaba, ben kadın stone.
ödevimi unuttum kadın.

görüldüğü üzere türkçe için hitap içerikli kullanımlarda bu eksendeki bir çelişkiye düşmek son derece akıl dışıdır.

gelelim feminist söylemlerin haklı eleştiriler getirdiği diğer kullanımlara.

bir bekaret nişanesi olarak kullanılan kız ve bu tabandaki karşıtı olan kadın sözcükleri için bu argümanlar çok daha tutarlı ve haklı dayanaklara sahip. burada özellikle avrupa ülkelerindeki kullanım alanından farklı çevrelerde kendini gösterse de aynı erkek egemen anlayışın dayattığı hitabet kullanımlarına benzer bir algı mevcut. üstelik bu erkek egemen tutum sadece kadını tanımlarken değil; kadınlığın ezilmişliği, ikincilliği ve zerafeti üzerinden kendini tanımlarken de aynı toplumsal dil eğilimlerine başvuruyor.

adam gibi x yapmak
adamakıllı bir iş bulmak
x olamazsın demedim adam olamazsın dedim
adam gibi çık karşısına ...
karı gibi ağlama lan
bizim oğlan kız gibidir, x'i yok y'si yok.

gibi.

bununla birlikte bayan sözcüğünün bir isim ya da hitap dışında bir sıfat olarak kullanılması durumu ise şu kullanımlarda görüleceği üzere hem sosyal zeminde hem de dilsel olarak kulak tırmalamasa dahi hatalıdır:

bayan çalışanlar x erkek çalışanlar -->
doğrusu: kadın çalışanlar x adam çalışanlar ya da daha mantıklısı: bayan çalışanlar x bay çalışanlar

bayanlar yürüyor -->
doğrusu: kadınlar yürüyor ya da kızlar yürüyor.

son olarak değinmek istediğim husus, bu anlayışın bir noktada bayan sözcüğü bir hakaretmişçesine yarattığı yapay bir algıdır.

"hey bayan, bakar mısınız?" şeklinde bir seslenme "hey bayım, bakar mısınız?" kadar; "bayanlar, baylar;" şeklinde bir hitap "hanımlar, beyler" kadar normal ve hatasız birer kullanımdır.

etimolojik kökenine bakıldığında zengin manasına gelen bey sözcüğünden serbest çağrışım yoluyla türetilen bay ve bayan sözcükleri doğru yerde ve doğru şekilde kullanıldıklarında dahi bir hatanın ürünüymüş gibi lanse edilmektedir ki bu da feminist söylemciliğe takım tutar gibi sarılmanın kaçınılmaz sonucudur. unutulmamalıdır ki eleştiri ve tespitte tutarlı ve hesaplı olmak önemlidir ve hatalı görülen bir noktayı eleştirmek bir sorumluluk işidir.

(ben cylon degilim ?, 19.06.2012 14:25 ~ 03.01.2013 06:06)

kız kadın bayan tabirini kadınları "seviştikten sonra ve sevişmeden önce" ayırarak kullanmaktan doğan çelişkidir.
Yoksa " kızlık zarı" diye tabir edilen damar çatlamasından mütevellit "kadın" tabirini kullanmakla, ağız alışkanlığından dolayı kız demek arasında dağlar kadar fark vardır. yani kız da denebilir kadın da . önemli olan bunu "kız mıdır kadın mıdır bilemem" anlayışıyla söylememektir.

bu söylem etimolojik kökene dayanmaktan ziyade toplum zihniyetiyle ilgilidir.o yüzden de bu anlayışı yıkmak için "kadın" demekten korkan ağızlara bir dayatma olarak öne sürülebilir. kadın sevişmiş dişi demek değildir. kadınlar gününü kutlarken bile sevişip sevişmediğine bakamayacağımıza, pozitif ayrımcılık yaparken bekaret kontrolü yapamayacağımıza göre önemli olan dildeki kullanım değil bu kelimelerin toplumda yarattığı algıdır.

(nasilolanruhibey ?, 20.06.2012 00:29)

(bkz: kız mıdır kadın mıdır bilemem)

(1c ye gider ?, 20.06.2012 00:32)

aslında çelişki yok da eksik bilgi var denilebilir. kadın cinsiyet belirtir, bayan hitap için kullanılır. (mr. mrs. miss ön ekleri gibi.)*

(smyrna19 ?, 21.06.2012 13:32)

/ 2

aühf sözlük, ankara hukuk fakültesinin interaktif sözlüğüdür. - 2011 nisan (c) bir interaktif sözlük çalışmasıdır. aühf sözlük sözlük spot tematik sözlük servisi ile üretilmiştir. sözlükler yöneticilerinin sorumluluğundadır, www.sozlukspot.com sözlüklerin içeriklerinden sorumlu tutulamaz.