çiftdüşün

(bkz: doublethink)

george orwell'in bin dokuz yüz seksen dört kitabında geçen, ifade ettikleri gerçekliğin birbiriyle çelişir durumda olduğu iki kavramı aynı anda kabullenmek felsefesidir. kavram olarak bir yenikonuş terimidir. buna göre sistemli bir bilinçlilikle gerçekliği saptırmanın farkındalığı ve aynı konu üzerinde bir bilinçsizlik aynı anda mümkün olabilir. gerçeği saptırmanın bilinci işlemin kesinliğini getirirken, bilinçsizliği ise aynı anda ortaya çıkacak suçluluk duygusunu ortadan kaldıracaktır. gerçeğin değiştirildiğini unutmanın ardından, unutmanın da unutulması gelir.

savaş barıştır
özgürlük köleliktir
bilgisizlik kuvvettir

kitapta söz konusu olan dört bakanlığın isimleri şu şekildedir:

sevgi bakanlığı: sisteme karşı gelme potansiyeli olanları ortadan kaldırmakla yükümlüdür. bir nevi adalet sorumlusudur.
bolluk bakanlığı: iç parti üyeleri dışında herkesin ancak yaşayacak kadar yiyecek bulabildiği bir sistemde mal paylaşımından sorumludur.
doğruluk bakanlığı: partinin propaganda ayağıdır.
barış bakanlığı: okyanusya'nın yurtdışındaki savaşlarından sorumlu bakanlıktır.

çiftdüşün örnekleri sadece kavramlar halinde değil, esasen insanların yaşayış şekli olarak kitap kurgusuna yayılmış haldedir. kavramsal örnekleri ise nadiren bakanlıklar örneği kadar belirgindir. çünkü bu distopyada üstün bir gücün kavram safsatasıyla kandırmaya çalıştığı bir topluluktan ziyade, bilinçli olarak kanmakta olan fakat bunun bilincinde olmayan bir kitle söz konusudur. öyle ki, çiftdüşün sözcüğünün kendisi bile çiftdüşün yapmayı gerektirir. zira çiftdüşün yaparken aslında "düşünmediklerinin" farkında olan insanlar bir yandan da çiftdüşünmektedirler.

günümüzde "farkına varabildiğimizi düşündüğümüz" kadarıyla çiftdüşünün bu kadar keskin örneklerine rastlamıyor olabiliriz. çünkü barış harekatı, savunma bakanlığı, güvenlik konseyi gibi terimler bizim için pek de bir şey ifade etmeyen isim tamlamalarıdır en nihayetinde.

"savaş barıştır"

(ben cylon degilim ?, 10.09.2012 19:59 ~ 18.09.2012 22:57)

aühf sözlük, ankara hukuk fakültesinin interaktif sözlüğüdür. - 2011 nisan (c) bir interaktif sözlük çalışmasıdır. aühf sözlük sözlük spot tematik sözlük servisi ile üretilmiştir. sözlükler yöneticilerinin sorumluluğundadır, www.sozlukspot.com sözlüklerin içeriklerinden sorumlu tutulamaz.